Đối với người Việt Nam, tiếng Tết đã trở phải vô thuộc thân thuộc. Bên cạnh ngày Tết cổ truyền truyền thống, trong năm còn tồn tại rất nhiều ngày tết khác.
Mỗi ngày lễ, Tết đều với ý nghĩa với nét đặc trưng riêng. Nhưng có lẽ thiết yếu nhịp sống hối hả mỗi ngày khiến cho không phải ai cũng biết rõ nguồn gốc và tại sao lại có những ngày lễ, tết truyền thống trong một năm Âm lịch. Vậy một năm âm lịch bao gồm bao nhiêu ngày Tết? Câu trả lời sẽ được bật mí ngay lập tức dưới đây.
Bạn đang xem: Các loại tết ở việt nam
1. Tết Nguyên Đán - 1/1 âm lịch
Tết Nguyên Đán (hay Tết Ta, Tết Cả) là dịp lễ quan tiền trọng nhất vào văn hóa người Việt Nam. Đây là điểm giao thời giữa năm cũ cùng năm mới, giữa một chu kỳ vận hành của đất trời, vạn vật cỏ cây.
Khoảng thời gian này cũng là dịp để gia đình, họ hàng, thôn xóm, người thân xa gần sum họp, đoàn tụ thăm hỏi, tri ân ông bà tổ tiên và cầu chúc cho nhau những điều tốt đẹp.
Cũng bởi Tết là khởi đầu cho một năm mới may mắn thế nên, dù cực nhọc khăn, những gia đình vẫn gắng sửa soạn mâm cỗ thờ gia tiên thịnh soạn.
Mâm cỗ Tết miền Bắc, đặc biệt là mâm cỗ Tết của người Hà Nội thường rất bài bản theo đúng đường nét cổ truyền của dân tộc.
Mâm cỗ Tết miền Bắc thường bao gồm 4 bát, 4 đĩa tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa và bốn phương. Cỗ lớn thì 6 chén 6 đĩa hoặc 8 chén 8 đĩa tượng trưng mang lại phát lộc, vạc tài.Bốn đĩa gồm nhì đĩa thịt có thể là con gà và heo, một đĩa nem, một đĩa giò lụa, có thể thêm một đĩa giò mỡ (giò thủ hoặc thịt đông). Bốn bát gồm chén bát ninh, chén bát măng hầm giò heo, chén miến, chén bóng. Đây là những yêu thương cầu căn bản của mâm cỗ. Tùy gia đình gồm thể thêm những món như nộm, xào, ngày tết còn có món đặc trưng như bánh chưng, dưa hành. Tráng miệng gồm mứt sen, mứt quất, mứt gừng, chè kho.
Miền Trung với đặc điểm khí hậu đặc trưng yêu cầu nét văn hóa ẩm thực cũng có đôi phần không giống biệt.
Những món cơ bản thường thấy trong mâm cỗ miền Trung thường bao gồm thịt gà, thịt heo, cá, giò lụa, dưa món, cơm trắng... được chia nhỏ ra thành từng đĩa nhỏ, mỗi thứ một ít, bày biện trên chiếc mâm tròn, như một cách thể hiện sự chắt chiu với san sẻ.
Với kiến thức "cuốn" phải mâm cỗ Tết của một vài gia đình ở miền Trung thường xuất hiện những món cuốn từ thịt luộc cuốn bánh tráng, nem lụi cuốn bánh tráng, cá kho, cá hấp - cuốn phổ biến với bánh tráng và rau sống.
Mâm cỗ miền Nam có phần đa dạng mẫu mã và không đống bó về nghi thức nhưng luôn luôn có bánh tét, thịt heo kho nước dừa với trứng hoặc cá quả kèm dưa giá, canh khổ qua nhồi thịt.
Ngoài ra mâm cỗ Tết của phái nam bộ cũng ko thể thiếu những món nguội như gỏi ngó sen, tai heo dìm dấm, phá lấu, chả giò, lạp xưởng tươi…
2. Tết Nguyên Tiêu - vào trong ngày Rằm tháng Giêng
Tết Nguyên Tiêu (hay Tết Thượng Nguyên) diễn ra vào trong ngày Rằm mon Giêng - ngày trăng tròn đầu tiên của năm. Đây còn được coi là ngày vía của Phật tổ.
Bởi vậy mà ngày này nhiều người thường đi lễ miếu bởi họ tin vào trong ngày Rằm mon Giêng, Đức Phật giáng lâm tại miếu để chứng độ mang lại lòng thành của những tín đồ Phật giáo. Sau khoản thời gian đi chùa, mọi người về công ty họp mặt bái gia tiên cùng ăn cỗ.
Mâm cỗ cúng gia tiên ngày Rằm mon Giêng cũng không khác nhiều so với mâm cỗ ngày Tết. Bánh chưng tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở của muôn loài; thịt lợn đã chế biến thuộc về âm, dưa hành rau củ củ thuộc về dương, âm dương hợp lý tượng trưng cho sự vạc triển.
Ngoài ra vào mâm cỗ còn có thể bao gồm thêm cơm tẻ là lương thực sản phẩm ngày. Mâm cỗ tất cả nếp có tẻ, bao gồm âm dương đầy đủ để sinh sôi nảy nở. Chén nước chấm đặt giữa mâm hình trụ tượng trưng cho trời đất vũ trụ, kết nối cổ kim.
3. Tết Hàn Thực vào 3/3 âm lịch
Vào ngày Tết Hàn thực (3/3 âm lịch) người dân khắp nơi đều sửa soạn những đĩa bánh trôi, bánh chay để dâng lên thờ cúng tổ tiên.
Tết này xuất vạc từ một câu chuyện thời công ty Tấn ở Trung Quốc khi Tấn Văn Công rủi ro đốt rừng thiêu chết trung thần phò tá mình 19 năm trời Giới Tử Thôi.
Để tưởng nhớ Thôi, vua Tấn ban lệnh 3/3 - 5/3 âm lịch hàng năm dân phải né đốt lửa, chỉ được ăn đồ nguội nhưng mà thôi. Sau này, người Việt cũng theo tục này nhưng chủ yếu làm cho bánh trôi, bánh chay để thờ bái tổ tiên, không tương quan tới điển tích kia.
Bánh trôi có tác dụng bằng bột nếp nhào nặn với nước, bên trong nhân đường. Đường làm cho bánh trôi là miếng đường vuông thành sắc cạnh đỏ thắm, đanh giòn với hương thơm ngát.
Bánh chay được làm bằng bột nếp cái hoa vàng, nhưng phía bên trong nhân lại làm cho bằng đậu xanh nấu chín. Bánh đựng vào bát, chan thêm chút chè đường quấy với bột sắn dây ướp hoa bưởi.
4. Tết thổ lộ - khoảng 6/3 - 20/3 âm lịch
Tuy ko phải là tết lớn nhưng Tết bộc bạch gắn liền với đạo đức của người Việt nam giới khi con cháu tưởng nhớ tới công lao của tổ phụ, những người đi trước.
Đây cũng là ngày giỗ tổ thông thường để mọi người gồm dịp báo hiếu, trả nghĩa, gọi là đền đáp phần làm sao ơn sinh thành. Bởi vậy cơ mà vào khoảng từ mùng 6/3 - 20/3 âm lịch, nhiều người thường về với gia đình để tảo mộ, sum họp bên mâm cơm gia đình.
Những ngôi mộ được người bên dọn dẹp sạch sẽ, vun đắp thêm đất mới, đó là những chổ chính giữa đức của người đang sống đối với người đã khuất.
Phong tục làm cho cỏ các phần mộ (lễ tảo mộ), sửa sang, thắp hương, đặt hoa quả, trầu cau... Tôn kính tưởng nhớ các cụ tổ tiên là những hoạt động ko thể thiếu trong ngày lễ quan trọng này.
Đi thăm mộ, nếu thấy cỏ rậm thì phát quang, đất khuyết lở thì đắp lại mang lại đầy... Thắp vài nén hương, đốt đá quý mã, đặt thêm bó hoa đến linh hồn người đã khuất.
5. Tết Đoan Ngọ - ngày 5/5 âm lịch
Ở Việt Nam, dân gian còn gọi Tết Đoan Ngọ (diễn ra vào mùng 5/5 âm lịch) là Tết giết sâu bọ. Đây là ngày phân phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt những loài khiến hại cho cây trồng trên cánh đồng.
Theo truyền thuyết, ngày 5/5 bao gồm nguồn gốc từ văn hóa Trung Hoa. Vào cuối thời Chiến Quốc, tất cả một vị đại thần nước Sở là Khuất Nguyên. Ông là vị trung thần nước Sở và còn là một nhà văn hóa nổi tiếng. Do can ngăn vua Hoài Vương không được, lại bị gian thần hãm hại, ông đã uất ức gieo bản thân xuống sông Mịch La tự vẫn ngày 5/5.
Thương tiếc người trung nghĩa, mỗi năm cứ đến ngày đó, người dân Trung Quốc xưa lại làm bánh, quấn chỉ ngũ sắc bên ngoài (ý tạo nên cá sợ, khỏi đớp mất) rồi bơi thuyền ra giữa sông, ném bánh, lấy bỏ gạo vào ống tre rồi thả xuống sông bái Khuất Nguyên.
Mâm thờ ngày Tết Đoan Ngọ thường gồm những loại hoa quả, xôi chè, rượu nếp... Theo dân gian Việt Nam, lúc ăn bánh ú tro, rượu nếp, hoa quả thời điểm mới ngủ dậy thì sâu bọ, giun sán vào người sẽ bị chết hết.
6. Tết Trung Nguyên vào Rằm tháng Bảy
Xuất phạt từ truyền thuyết về Bồ tát Mục Kiền Liên đại hiếu đã cứu mẹ của bản thân ra khỏi kiếp ngạ quỷ.
Vu Lan là ngày lễ hàng năm để tưởng nhớ công ơn thân phụ mẹ (và tổ tiên nói chung). Quanh đó ra, vào ngày Rằm mon Bảy theo tín ngưỡng là ngày xá tội vong nhân.
Bao nhiêu tội nhân ở dưới âm phủ ngày hôm đó đều được tha tội. Bởi vậy bên trên dương thế gia đình đều bái gia tiên, còn ở chùa thường làm chay chẩn tế và cầu ghê Vu Lan.
Xem thêm: Tại Sao Mắt Giật Liên Tục Là Bệnh Gì, Co Giật Mí Mắt Là Triệu Chứng Của Bệnh Gì
Tết Trung Nguyên đồng thời để cúng những linh hồn bơ vơ ko được ai chăm sóc. Nhiều người thường hay thả chim lên trời, thả cá xuống sông để làm điều phúc đức.
Trên mâm thờ gia tiên bày đặt một mâm cỗ mặn, tiền vàng và cả những vật dụng dành riêng cho người cõi âm binh làm bằng giấy tượng trưng. Những vật dụng này gồm quần áo, giày dép, đồ trang sức... Hay cả công ty cao tầng, ô tô, xe máy, điện thoại... để người cõi âm binh có được một cuộc sống tiện nghi giống như người trên dương gian.
Bên cạnh đó, nhiều nhà tất cả lệ cúng bọn chúng sinh (hay thờ bố thí cho các cô hồn) bị thất cơ lỡ vận, không nơi nương tựa với chịu nhiều oan nghiệt ở kiếp trước...
Lễ vật gồm quần áo bọn chúng sinh với nhiều màu sắc, các loại bỏng ngô, trà lam, kẹo vừng, cháo, tiền vàng, cốc nước trắng, cốc gạo trộn lẫn với muối (cốc này sẽ được rắc ra vỉa hè hoặc sân nhà về bốn phương tám hướng sau khoản thời gian cúng xong), ngô, khoai lang luộc, cháo hoa...
7. Tết Trung Thu vào Rằm mon Tám
Theo phong tục người Việt, Tết Trung Thu được tổ chức vào giữa mùa thu - Rằm tháng Tám. Trong dịp này người ta làm cỗ bái gia tiên với bày bánh trái ra sân cúng Mặt trăng.
Nhân dịp tết này, người lớn thì uống rượu, thưởng trăng, với hát trống quân; trẻ em thì rước đèn, đi xem múa lân, ca hát những bài hát Trung Thu, với vui hưởng bánh kẹo cùng những thứ hoa quả do phụ vương mẹ bày ở ko kể sân vào đêm Trung Thu dưới hình thức một mâm cỗ.
Theo tục lệ, việc trẻ con thưởng thức bánh kẹo trái cây trong đêm Trung Thu này được gọi là "phá cỗ".
Vào ngày Rằm tháng 8, người ta thường tặng nhau những chiếc bánh trung thu với ý nghĩa chúc đến mọi điều vào cuộc sống được tròn đầy, viên mãn.
Bánh dẻo được làm từ bột nếp trắng tinh nhồi với đường và nước hoa bưởi thơm lừng, nhân có tác dụng bằng hột sen tốt đậu xanh tán nhuyễn – mang sắc thái của đất nước Việt Nam.
Bánh nướng gồm hai phần: vỏ bánh cùng thân bánh. Vỏ bánh làm cho bằng bột mì dậy men trộn với trứng kê và chút rượu, nhân bao gồm thể được có tác dụng hột sen tán nhuyễn bao bọc lấy lòng đỏ trứng muối; nhân thập cẩm gồm đủ thứ như dăm bông, thịt lợn, vi yến, dừa, hạt dưa, ngó sen, túng thiếu đao… hình tròn của bánh thể hiện hình dáng vầng trăng thu tròn, biểu tượng ý nghĩa "đoàn viên gia đình".
8. Tết apple Quân - ngày 23 tháng Chạp
Theo quan tiền niệm truyền thống, các vị thần apple (hay Vua bếp) là người chăm nom bếp lửa trong gia đình sẽ cưỡi con cá chép bay về trời, núm mặt gia chủ bẩm báo mọi sự vào gia đình năm cũ đã qua; cũng đồng thời nuốm gia chủ bày tỏ ước ao muốn một năm mới vạn sự an lành, đủ ăn đủ mặc.
Ngoài ra còn tồn tại vàng mã khác, hương, hoa, oản, quả, cau, trầu. Một mâm cỗ được chuẩn bị cẩn thận, đầy đủ gồm món mặn, ngọt đầy đủ.
Trong truyền thuyết, chú cá chép là phương tiện duy nhất có thể đưa hãng apple Quân về trời. Bởi thế, vào ngày này, sau thời điểm làm lễ xong, những gia đình đều thờ con con cá chép rồi đem ra sông tốt ra ao thả, ngụ ý "cá hóa long", nghĩa là cá sẽ hóa rồng, vượt vũ môn, làm phương tiện cho táo bị cắn quân cưỡi về trời.
Ở miền Trung, tục cúng hãng apple quân tất cả phần đơn giản hơn. Tượng ba ông táo cũ bằng đất nung được tiễn khỏi bàn thờ bếp, đưa đến đặt cạnh các am miếu ở đầu xóm, tuyệt ở dước gốc cổ thụ cạnh ngã tía đường.
Tượng ba ông táo mới được rước lên bàn thờ, bắt đầu "nhiệm kỳ" một năm săn sóc bếp núc đến gia chủ. Ở vài ba nơi thay bởi vì cúng cá, họ lại cúng kèm ngựa giấy trắng với yên cương hoặc chỉ bao gồm thêm một đôi hài đá quý mã.
Tết táo khuyết Quân của người miền nam giản dị hơn người miền Bắc, chỉ cần một đĩa "thèo lèo cứt chuột", một bộ "cò bay, ngựa chạy", bình bông, nhang đèn xuất xắc đĩa hoa trái là đủ rồi.
"Thèo lèo" là kẹo đậu phộng, "cứt chuột" là kẹo vừng đen. "Cò bay, ngựa chạy" là hình con cò và con ngựa cắt bằng giấy, không làm bao gồm khung tre cầu kỳ kiểu miền Bắc. Tết táo khuyết Quân vào Nam không mua con cá chép thả trong chậu rồi thả sông, không hóa đá quý áo mũ thờ, vị không thờ áo mũ.
Bên cạnh đó, trong năm còn tồn tại nhiều ngày Tết khác:
-Tết Khai Hạ (mùng 7 tháng Giêng) - Tết mở đầu ngày vui để chào ngày xuân mới, cầu hy vọng sự may mắn đến cả năm.
- Tết Trùng Cửu xuất xắc Tết Trùng Dương (mùng 9/9 âm lịch). Tết Trùng cửu lấy sự lặp lại của nhị số 9 để nói về sự trường thọ.
- Tết Trùng thập (10/10 âm lịch) Đây là Tết của các thầy thuốc. Theo sách Dược lễ thì đến ngày Mười tháng Mười, cây thuốc mới tụ được khí âm dương, mới kết được sắc tứ thời, trở buộc phải tốt nhất.
- Tết Hạ Nguyên tốt Tết Cơm mới - (ngày 15/10). Ở nông thôn, Tết này được tổ chức rất lớn vị đây là dịp nấu cơm gạo mới - trước để cúng tổ tiên, sau để tự thưởng công cày cấy.